Co to jest liofilizacja? Wszystko, co musisz wiedzieć

Od wieków ludzie szukają efektywnych metod utrwalania żywności. Przykładem takiego procesu jest liofilizacja, która pozwala zachować smak i aromat pożywienia. Sprzyja też utrzymaniu jego wartości odżywczej. Dowiedz się więcej na ten temat!

Liofilizacja – co to jest?

Liofilizacja to termin określający charakterystyczny sposób utrwalania owoców, warzyw i innych składników pożywienia. Produkty są głęboko mrożone, a następnie bardzo dokładnie suszone, by pozbyć się pary wodnej w procesie sublimacji lodu.

Liofilizowane produkty są popularne w branży gastronomicznej. Proponowane są jako przekąski, składniki mieszanek dla sportowców, osób aktywnych fizycznie oraz turystów, wędrowców i biwakowiczów.

Etapy liofilizacji: zamrażanie, sublimacja i desorpcja

Zamrażanie wstępne to pierwszy etap procesu liofilizacji. Dzięki niemu zachowuje się naturalny kolor owoców i warzyw. Stosuje się do tego specjalne urządzenia zapewniające bardzo niską temperaturę ujemną. 

Sublimacja lodu, czyli suszenie wstępne, to etap polegający na szybkim usunięciu pary wodnej z produktu. Etap desorpcji polega na dosuszaniu, a więc dokładnym pozbyciu się nadmiaru pary wodnej znajdującej się w żywności. 

Liofilizacja wymaga zachowania odpowiednich warunków. Umożliwia to użycie liofilizatora i pomp próżniowych. W procesie tym lód przechodzi od razu w stan pary wodnej, która jest usuwana z produktu. Pomijany jest etap stanu ciekłego.

Zalety i wady liofilizacji

Dzięki tej metodzie smaczne owoce i warzywa sezonowe są dostępne przez cały rok. Są łatwe do przyrządzenia, można je jeść bez konieczności dalszej obróbki. Nie tracą swoich właściwości, zachowują wiele składników odżywczych i nie psują się w trakcie przechowywania.

Istotną wadą tej metody utrwalania żywności jest to, że cały proces jest bardzo czasochłonny i wymaga użycia specjalistycznego sprzętu. Dlatego owoce i warzywa liofilizowane z reguły są dość drogimi produktami.

Żywność liofilizowana – owoce i warzywa

W wielu mieszankach i racjach żywnościowych znajduje się składnik będący żywnością liofilizowaną – co to jest i jakie produkty się kryją pod tą nazwą?

Owoce liofilizowane – co to jest?

Liofilizowane owoce to najczęściej miękkie owoce sezonowe takie jak truskawki, maliny, jagody, śliwki itd. Można też liofilizować jabłka, borówki i gruszki, aby użyć je jako składnik owsianki. Owoce liofilizowane to doskonała przekąska i dodatek do śniadań, deserów, a także czekolad i napojów.

Warzywa liofilizowane – co to znaczy?

Do popularnych liofilizowanych warzyw zaliczyć można mrożone, a następnie suszone jarzyny: marchew, cebulę, paprykę, buraka, pomidora i cukinię. Wybór jest naprawdę duży, a smak i walory odżywcze sprawiają, że są one idealnym dodatkiem do kaszy, ryżu lub makaronu z sosem.

Zdrowotne aspekty liofilizowanej żywności

Wiele metod przetwórstwa owoców i warzyw ma na celu zachowanie ich smaku i innych walorów. Często istotny jest kolor lub aromat. Jak to wygląda w omawianym przypadku? Czy liofilizacja jest zdrowa?

Owoce poddane procesowi liofilizacji zachowują swój aromat, składniki odżywcze i witaminy. Co istotne, do ich utrwalania nie używa się konserwantów. Nie ma też potrzeby dodawania barwników i aromatów. Ograniczenie liczby takich dodatków przemawia za tym, że spożywanie owoców liofilizowanych nie niesie ze sobą żadnego zagrożenia.

W odróżnieniu od owoców i warzyw poddanych obróbce termicznej żywność liofilizowana zawiera przeciwutleniacze. W procesie liofilizacji zachowane są witaminy i minerały zawarte w żywności. Dotyczy to nawet tych składników, które są nietrwałe w wysokich temperaturach (m.in. witaminy C).

Sprawdzone porady – żywność liofilizowana w praktyce

Żywność liofilizowana może być spożywana na surowo lub po obróbce. Jednak nie trzeba jej gotować, by uzyskać pyszne i sycące, aromatyczne danie. Owoce mogą być świetnym dodatkiem do deserów, śniadań i koktajli. Słodkie i chrupiące owoce liofilizowane w niezmienionej postaci można potraktować jako samodzielną przekąskę lub połączyć je z jogurtem lub granolą. 

Z kolei warzywa mogą posłużyć do stworzenia mieszanki na jednogarnkowe danie. Wystarczy je zalać porcją gorącej wody lub bulionu i pozostawić do napęcznienia. Mogą one z powodzeniem służyć za pełnoprawny posiłek np. podczas biwakowania, wędrówki, podróży lub po prostu w czasie intensywnego dnia.

Przechowywanie i trwałość żywności liofilizowanej

Jeśli żywność liofilizowana jest prawidłowo przechowywana w oryginalnym opakowaniu, bez dostępu do światła i wilgoci, może zachować trwałość aż do kilkunastu lat lub dłużej! Należy ją trzymać w suchym i zacienionym miejscu. Idealna temperatura to około 15 stopni.

Gdzie kupić owoce i warzywa liofilizowane?

Jednym z owoców, które utrwala się w procesie liofilizacji są truskawki. Te sezonowe miękkie owoce z reguły występują dość krótko. Oprócz mrożenia i tworzenia przetworów można zachować na dłużej ich smak w inny sposób, przygotowując truskawki liofilizowane. Gdzie kupić takie produkty? Obecnie największy wybór oferują sklepy internetowe, gdzie można znaleźć zarówno pojedyncze liofilizowane owoce i warzywa, jak i ich gotowe mieszanki. W sprzedaży wysyłkowej oraz stacjonarnej pojawiają się też gotowe mieszanki śniadaniowe lub obiadowe. 

Żywność liofilizowana odznacza się wyjątkowymi walorami. Jest lekka i nie zajmuje wiele miejsca, dlatego doskonale sprawdza się w różnych gotowych mieszankach dla osób aktywnych fizycznie. Dostarcza organizmowi witamin, minerałów i innych niezbędnych składników odżywczych. Wybierz swój ulubiony owoc lub warzywo i przekonaj się, jak smakuje po liofilizacji!