Żywność wysoko i nisko przetworzona – jak je rozróżnić?

Coraz więcej sposób zwraca uwagę na jakość i pochodzenie produktów spożywczych – wybory zakupowe to już nie tylko kwestia smaku, lecz także troski o zdrowie. Częste spożywanie produktów wysoko przetworzonych może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych, takich jak nadciśnienie tętnicze, większe występowanie chorób układu krążenia czy otyłość. Jak odróżnić zdrowe rozwiązania od tych, których lepiej unikać?

Żywność przetworzona – co to właściwie oznacza?

Przetworzona żywność to pojęcie obejmujące wszystkie produkty, które są poddane obróbce technologicznej przed trafieniem na półki sklepowe. Jest to dość szeroka definicja – może to być zarówno minimalnie przetworzona żywność, taka jak mrożone warzywa, jak i produkty wysoko przetworzone, w tym dania typu instant czy płatki śniadaniowe. W potocznym znaczeniu najczęściej pod tym terminem mieszczą się potrawy bliższe tej drugiej kategorii.

Warto mieć na uwadze, że istnieją dobre powody dla przetwarzania żywności – najczęstszym celem jest poprawa ich trwałości czy zwiększenie smaku lub atrakcyjności. Dodatkowym atutem jest też często ułatwienie przechowywania lub transportu. W wielu przypadkach jednak wiąże się to także np. z osłabieniem wartości odżywczych, przez co w miarę możliwości lepszym wyborem jest przeważnie nieprzetworzona lub minimalnie przetworzona żywność – warto najpierw dowiedzieć się, jak rozróżniać odpowiednie produkty.

Podział na produkty wysoko przetworzone i nisko przetworzone

Wśród żywności nisko przetworzonej znajdują się produkty, które zachowują swoje naturalne właściwości odżywcze i składniki mineralne w dość dużym stopniu. Ich obróbka ogranicza się do podstawowych procesów, takich jak mycie, krojenie, pakowanie, suszenie czy mrożenie.

Żywność wysoko przetworzona to z kolei produkty, które przeszły różne procesy technologiczne zmieniające ich pierwotny skład i właściwości. Z reguły zawierają one duże ilości cukru, soli, tłuszczów nasyconych i tłuszczów trans, co zwiększa ryzyko chorób, takich jak choroby układu krążenia czy nadciśnienie tętnicze. Przykładów takich produktów jest bardzo dużo – są to m.in. słone przekąski (w tym chipsy czy krakersy), słodkie napoje gazowane, słodzone płatki śniadaniowe, gotowe dania mrożone, dania typu instant, konserwy rybne czy też przetwory mięsne zawierające konserwanty.

Jak odróżnić przetworzone jedzenie od nieprzetworzonego?

Najważniejszą wskazówką zawsze jest skład – zazwyczaj można trzymać się zasady „im krótszy skład, tym lepiej”.

W szczególności w żywności nisko przetworzonej lub nieprzetworzonej nie znajdziemy zbyt wielu rozwiązań takich jak konserwanty, wzmacniacze smaku czy barwniki. Ich wygląd jest także bardziej zbliżony do świeżych odpowiedników. Najbardziej przetworzone produkty mogą z kolei zupełnie nie przypominać naturalnych składników (np. paluszki rybne i inne wytwory z ryb lub mięsa, produkowane z użyciem mocno zmielonych składników z dodatkami). Ponadto w składzie znajdziemy dość długą listę substancji chemicznych, które odpowiadają za poprawę smaku i zwiększenie ich trwałości.

Wady i zalety produktów przetworzonych i nieprzetworzonych

Choć nie można jednoznacznie powiedzieć, że wszystkie wysoko przetworzone produkty spożywcze są złe, na pewno trzeba pamiętać, że ich nadmierne spożycie prowadzi do negatywnych konsekwencji zdrowotnych. Nie są one pozbawione zalet – najważniejsze z nich to wydłużona trwałość i łatwe przygotowanie, dzięki czemu w niektórych sytuacjach są jedynym wyborem.

Na co dzień warto ich jednak unikać, ponieważ zbyt częste jedzenie żywności przetworzonej powoduje m.in. otyłość, insulinooporność czy większe ryzyko zachorowania na cukrzycę. Ponadto zaawansowana obróbka technologiczna często niszczy część składników odżywczych.

Żywność nieprzetworzona lub minimalnie przetworzona pozwala natomiast na zachowanie pełni wartościowych składników i łatwiejsze utrzymanie zdrowej diety. Mimo że przygotowanie końcowej potrawy może być nieco bardziej czasochłonne, zdecydowanie jest to wartościowa inwestycja, która odpłaci się lepszym stanem całego organizmu.

Składniki w produktach przetworzonych - ilość nasyconych kwasów tłuszczowych i składników odżywczych

Duża część żywności wysoko przetworzonej zawiera także nasycone kwasy tłuszczowe, które mogą przyczyniać się do chorób sercowo-naczyniowych. Ponadto przetworzone dodatki kulinarne często słabo wypadają pod względem wartości odżywczych i naturalnych składników mineralnych. Największą ilość takich substancji zawierają gotowe dania (np. paluszki rybne, żywność typu fast food, frytki), jogurty owocowe z dodatkiem cukru czy też przetworzone produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak kiełbasy i tłuste sery.

Dlaczego warto wybierać produkty nisko przetworzone?

Dieta bogata w żywność nieprzetworzoną lub minimalnie przetworzoną zapewnia organizmowi naturalne źródła witamin i minerałów. Wybierając świeże owoce, rośliny strączkowe, oleje roślinne, bakalie, naturalne mąki i inne podobne propozycje, można znacznie zmniejszyć ryzyko zachorowania na szereg różnych dolegliwości. Co więcej, przy wytwarzaniu takich produktów spory nacisk kładzie się także na ekologię, dzięki czemu zmiany w diecie mogą również wspierać ochronę środowiska. Produkty spożywcze bez konserwantów, a w szczególności nieprzetworzona żywność roślinna, stanowi zatem prostą drogę do lepszego zdrowia, niosąc za sobą też kilka innych korzyści.

Zdrowa żywność w duchu zero waste – postaw na sklep ALE MŁYN

Jak zadbać o zdrowe odżywianie? Warto przede wszystkim zacząć od znalezienia odpowiedniego sklepu, w którym dostępne są nieprzetworzone produkty spożywcze.

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą ALE MŁYN – budujemy nasz asortyment tak, by spełniać wszystkie potrzeby osób stawiających na zdrową żywność i świadomą dietę. Nasi klienci mogą postawić na różnorodną żywność poddaną jedynie minimalnym procesom technologicznym, bez zbędnych konserwantów i dodatków chemicznych.

Stawiamy na naturalne składniki i wysoką jakość – wybierz nasz sklep ze zdrową żywnością ALE MŁYN, by wspierać swoje zdrowe nawyki żywieniowe.